Dikte en vlakheid van natuurleien
02 oktober 2020
In totaal zijn er 7 elementen die belangrijk zijn en waar bij een visuele check op gecontroleerd wordt, namelijk:
- Regelmatigheid van de dikte
- Vlakheid
- Individuele hoogte
- Individuele breedte
- Haaksheid
- Vorm bij Rijndekking
- Oppervlak
In dit artikel gaan we in op twee controlepunten, de dikte en vlakheid van de natuurleien.
Boven de algemene richtlijn zoals in dit artikel verder wordt uitgewerkt, geldt:
De omschrijving van de producent.
De specificatie van de opdrachtgever, die in het bestek is uitgewerkt.
De algemene richtlijn die wij hanteren, is zeker belangrijk. De kunst van een ervaren visuele leikeurder is om op basis van de voor aanvang van de keuring gekregen specificaties de daadwerkelijke controle uit te voeren met als basis de algemene richtlijn.
Regelmatigheid van de dikte:
Als minimum geldt de nominale (ofwel gemiddelde) dikte uit tabel 1 met een verschil van maximaal de factor 1,35. Dunnere leien dan 3 mm in een partij zijn in principe niet toegestaan. Het is mogelijk af te wijken van deze tabel en de minimale dikte van 3 mm mits voldaan wordt aan de Europese norm EN 12326-1. Zoals beschreven in de Europese norm zijn er dan buigsterktemetingen nodig.
Leien in Maasdekking moeten, afhankelijk van de soort lei, minimaal in drie diktes worden uitgesorteerd voordat deze door de leidekker worden aangebracht. Hiertoe moeten de dikkere leien aan de voet en de dunnere leien naar de nok toe worden toegepast. De op dikte uitgesorteerde natuurleien kunnen ook door leidekkers worden benut om oneffenheden in het dakbeschot op te vangen, ter voorkoming van zogenoemde gapers in de dekking. Dikke leien worden gebruikt in de holle delen van het dak en dunne leien op de bolle delen.
Leien bij Rijndekking in sjabloon moeten eveneens in minimaal drie diktes worden uitgesorteerd. Bij Rijndekking in oud-Duits behoeven de leien alleen per 10 mm in de hoogte te worden uitgesorteerd. De gemiddelde dikte is afhankelijk van de grootte van de toe te passen lei.
Vlakheid:
In artikel 2 heeft de leikeurder monsters getrokken. Met deze monsters wordt de vlakheid van de natuurleien gemeten. Van ieder paar worden de leien rug tegen rug aangelegd. De grootste afstand tussen de rug aan rug gelegde leien wordt per paar direct getoetst met behulp van een voelermaatje. Wanneer het voelermaatje meer dan één procent ruimte aangeeft tussen de leien wordt bepaald welke lei als niet-vlak wordt aangemerkt. Als meer dan vijf procent van de getrokken leien als niet-vlak wordt aangemerkt dient de partij te worden afgekeurd.
| Omschrijving | Toleranties keuringseis | Voorbeeld Penrhyn County | |
| Dikte | Nominaal | Maximaal ± factor 1,35 | 7,0 mm |
| Individueel | 7,0 mm (< ± 35%) | ||
| Vlakheid | Afwijking ten opzichte | < 1,0 %, maximaal 5% | 0,3% |
| van de lengte van de | |||
| lei | |||
Toelichting voorbeeld Penrhyn County:
De gemiddelde dikte van de Penrhyn County is 7,0 mm. De dikte mag niet meer afwijken dan factor 1,35. Dit betekent dat de dikte minimaal 4,55 mm en maximaal 9,45 mm mag zijn. De afwijking van de vlakheid blijkt uit testen van de groeve te liggen op 0,3%. Dit is minder dan 1,0% dus voldoen de leien in vlakheid.
Wilt u meer weten over het visueel keuren van natuurleien, neem gerust contact met ons op.